Masal Terapisi: Çocukların Duygusal Dünyasına Açılan Kapı

GePeTo Usta'ya Sorduk; Masal Terapisi Nedir? 

Masallar, çocukların hayal gücünü besleyen ve onlara güvenli bir dünyanın kapılarını açan büyülü hikâyelerdir. Masal terapisi ise bu hikâyelerin iyileştirici gücünden yararlanan bir yöntemdir. Çocuklar, masallar sayesinde duygularını ifade edebilir, korkularıyla yüzleşebilir ve kendilerini daha iyi tanıyabilirler. Kısacası masal terapisi, masalların diliyle çocuğun iç dünyasına dokunmanın en özel yollarından biridir. 

Masal terapisi, masal terapisi alanında eğitim almış kişilerce çocuklara bilişsel terapi teknikleri kullanarak uygulanır. Masal terapisinde terapist çocukların sıfırdan bir masal kurmasını/ yazmasını veya bilinen bir masalı yeniden yazmasını talep edebilmektedir. 

Masallar Neden Önemli? 

Masallar, çocukların dünyasında sadece eğlence aracı değildir; aynı zamanda içsel bir rehber görevi görür.

• Hayal gücünü besler: Masallar sayesinde çocuklar kendi hikâyelerini hayal edebilir ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir. 

• Değerleri ve sosyal kuralları öğretir: Masallar genellikle cesaret, paylaşma, empati gibi değerleri içerir; çocuklar bunu hem öğrenir hem de günlük hayatlarına uygular. 

• Problem çözme yeteneği: Masaldaki olaylar, çocukların kendi sorunlarına yaratıcı çözümler bulmalarına yardımcı olur. 

• Özgüven: Masal terapisi, çocukların özgüvenlerini artırır. Masallardaki karakterlerin zorluklarla nasıl başa çıktıklarını görerek, çocuklar kendilerinin de benzer şekilde sorunları çözebileceklerine inanırlar. 

• Duygusal Düzenleme: Masallar, çocukların duygusal düzenleme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Masalların içindeki karakterlerin duygularını tanımak ve anlamak, çocukların kendilerinin de duygularını daha iyi anlamalarına yardımcı olur. 

• İletişim: Masal terapisi, çocukların iletişim becerilerini geliştirir. Masal terapisi sırasında, çocuklar duygularını ifade etmeyi öğrenir ve bu beceriyi günlük hayatlarına da taşırlar. 

• Kaçımız okuduğumuz masallarda kendini bulmadı ki... Çocukların da kendini bulması, ifade etmesi ve çevresini anlamlandırabilmesi gibi sebeplerle masallara ihtiyacı var. 

  
  

Masal Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanır? 

• Kaygı ve Korkular: Masal terapisi, çocukların belirli korkularını (karanlık korkusu, ayrılma kaygısı gibi) keşfetmelerine ve bu korkularla başa çıkma yolları bulmalarına yardımcı olabilir. Masallar, çocuklara güven ve cesaret veren hikayelerle destek sağlar. 

  
  

• Öfke ve Saldırganlık: Öfke ve saldırganlık gibi duygusal tepkiler, masal terapisi ile yumuşatılabilir. Çocuk, masaldaki karakterlerin öfke ile başa çıkma yollarını keşfederek, kendi duygularını daha sağlıklı bir şekilde yönetmeyi öğrenebilir. 

  
  

• Özgüven Eksikliği: Kendine güven sorunu yaşayan çocuklar için, kahramanların engelleri aşarak başarıya ulaştığı masallar motive edici olabilir.  Bu, çocuğun kendine olan güvenini artırabilir ve daha olumlu bir benlik algısı geliştirmesine yardımcı olabilir. 

  
  

• Travma ve Kayıp: Travma ve kayıp yaşayan çocuklar, bu duygusal deneyimlerini sembolik olarak masallar aracılığıyla işleyebilir. Terapist, çocuğun bu zorlu duygularla başa çıkmasına ve iyileşme sürecini desteklemesine yardımcı olabilir. 

  
  

• Sosyal Beceriler ve Empati Eksikliği: Sosyal beceriler ve empati geliştirme konusunda sorun yaşayan çocuklar, masallar aracılığıyla başkalarının duygularını anlamayı ve uygun sosyal davranışlar geliştirmeyi öğrenebilirler. 

  
  

• Davranış Bozuklukları: Davranışsal sorunlar (örneğin inatçılık, yalan söyleme) masal terapisi ile ele alınabilir.  Masallar, çocukların doğru ve yanlış arasındaki farkı anlamalarına ve uygun davranışlar geliştirmelerine yardımcı olabilir. 

Masal Terapisi Nasıl Uygulanır? 

1. Masal Seçimi: Masal terapisi için öncelikle bir masal seçilmelidir. Masal seçimi çocuğun yaşına, ilgisine ve sorunlarına göre yapılmalıdır. 

   
   

2. Masal Okuma: Masal terapisi oturumunda, masal özenle ve dikkatle okunmalıdır. Masalı anlatan terapistin ses tonu, vurguları, hikayeyi canlandırması çocuğun dikkatini çeker. 

   
   

3. Masal Analizi: Masal terapisi seansında, masalın analizi yapılmalıdır. Masalın ana karakterlerinin özellikleri, olayların akışı ve sonuçları çocuğa anlatılmalıdır. Böylece çocuk, masalın içindeki sorunlarla kendi sorunlarını karşılaştırabilir ve bu sayede çözümler üretebilir. 

   
   

4. Masal Tartışması: Masal terapisi seansında, masal tartışması yapılmalıdır. Terapist, çocuğun sorularına cevap vererek, masalın mesajını ve önemini vurgulamalıdır. Masalı anlamak için çocukla birlikte konuşmak ve masaldan çıkarılacak dersleri birlikte belirlemek çocuğun duygusal ve zihinsel gelişimine yardımcı olur. 

   
   

5. Çocuğun Hikayesi: Masal terapisi seansında, çocuk da kendi hikayesini anlatabilir. Masal, çocuğun kendisi ile özdeşleştirebileceği karakterler ve olaylar içerdiği için, çocuk masalın içindeki karakterler yerine kendisini de koyma fırsatı bulur. Bu sayede çocuk, kendi sorunlarını masalın içindeki karakterler gibi ele alabilir ve çözüm üretebilir. 

   
   

Masal terapisi, çocukların duygusal ve zihinsel sağlığına katkı sağlamak için etkili bir terapi yöntemidir. Ancak bu terapi yöntemi, profesyonel bir terapist eşliğinde uygulanmalıdır. 

Öğretmen Olarak Neler Yapabiliriz? 

Öğretmenler, sınıfta masal terapisi uzmanı gibi doğrudan terapi uygulamak yerine, masalların iyileştirici gücünden faydalanarak öğrencilerin gelişimini destekleyebilir. Bunun için: 

• Masal Okuma ve Anlatma Gelenekleri Oluşturma: Düzenli masal saatleri yaparak çocukların güvenli bir ortamda dinlemelerini ve hayal kurmalarını sağlayabiliriz. 

  
  

• Duyguları Fark Ettirme: Masaldaki karakterlerin duygularını çocuklarla birlikte tartışarak onların kendi duygularını fark etmelerine yardımcı olabiliriz. 

  
  

• Yaratıcı Etkinlikler: Masal sonrası resim çizme, drama, kukla gösterisi gibi etkinliklerle çocukların iç dünyalarını ifade etmelerini destekleyebiliriz. 

  
  

• Değerler Eğitimi: Masallarda işlenen dostluk, adalet, cesaret gibi değerleri sınıf içi davranışlarla ilişkilendirip çocukların günlük yaşamlarına taşımalarına yardımcı olabiliriz. 

  
  

• Problem Çözme Becerileri: Masaldaki sorunları tartışarak çocuklara farklı çözüm yolları üretme alışkanlığı kazandırabiliriz. 

  
  

• Kendi Masalını Yaratma: Çocuklara kendi masallarını yazma ya da anlatma fırsatı vererek onların özgüvenlerini ve yaratıcılıklarını geliştirebiliriz. 

  
  

• Aile Katılımı: Velileri de sürece dahil ederek masalların evde de paylaşılmasını ve aile içi iletişimi güçlendirmeyi teşvik edebiliriz.

Kısacası öğretmenler, sınıfta masalları sadece eğlenceli bir araç olarak değil, aynı zamanda çocukların duygusal, sosyal ve bilişsel gelişimlerini destekleyen güçlü bir yöntem olarak kullanabilirler.  Masal terapisi konusunda derinlemesine bilgi edinmek isteyenler, Judith Malika Liberman’ın ‘Masal Terapi’ adlı kitabı ve diğer kitapları ile Kenan Azkeskin’in ‘Masal Terapi’ adlı kitabına göz gezdirebilir.