“Sıfır Atık” terimi göz korkutucu görünebilir. Gerçek şu ki, sıfır atık diye bir şey gerçekte yoktur. Bu terim, kaçınılmaz olarak hayatımıza her girdiğinde kendimizi hırpalamamız gerektiğini değil; döngüsel bir sistem için çalıştığımızı hatırlatmak için vardır. Bugün içerisinde yaşadığımız dünyadaki hemen her şey için sahip olduğumuz “al, kullan, yap, at” modelinin bir parçası iken buna karşı koymak gerçekten çok zor. Bu noktada en önemli silahımız zihniyetlerimiz.
Bu nedenle gücümüzün yettiği ve harekete geçme yeteneğimizin olduğunu hissettiğimiz küçük yerlere bakmak gerçekten yardımcı olabilir. Bu, erişim imkanları, öncelikler ve ayrılabilir zaman ... gibi faktörler nedeni ile elbette herkes için aynı değildir ve mükemmel bir şekilde uygulayamadığınız için vazgeçmeyi düşünmemek için akılda tutulması gereken en önemli şeydir.
Günlük uygulamalarımızı daha yeşil bir öğretim uygulamasına geçiş yapmak, öğrencilerin tüketimleri konusunda bilinçlerini arttırmak ve sınıflarımızda üretilen çöp miktarını azaltmak için atabileceğimiz küçük, uygulanabilir adımları başlangıç niteliğindeki bu yazı da sizlerle paylaşmak istiyorum:
1. Nerede değişiklik yapabileceğinizi görmek için sınıfınızda bir atık denetimi yapın.
Sınıfa yiyecek atıkları için bir ve geriye kalan her şey (kağıt, cam, metal, plastik) için bir olmak üzere 5 adet geri dönüşüm kutusu koyun. Böylece en fazla hangi atıkların biriktiğini denetleyebilir, organik atıkları komposta dönüştürebilirsiniz.
2. Tek kullanımlık ıslak mendillerden çok amaçlı sprey ve el bezlerine, kağıt mendillerden kumaş mendillere geçiş yapın.
Sıraların temizliği için ıslak mendil yerine temizlik bezleri, kişisel temizlik için de kumaş mendil kullanımını destekleyin. Genel temizlik için kullanılan temizlik bezleri ve kağıt mendil kutusuna koyduğunuz kumaş mendiller için sınıfa minik bir çamaşır sepeti koyabilir, belirli aralıklarla yıkayıp, tekrar sınıfa getirebilir; bu işte gönüllü velilerden destek alabilirsiniz veya herkesi sıraya koyabilirsiniz.
3. Fotokopi kağıtlarının arkasını da kullanın.
Tek yüzü basılı fotokopi kağıtlarınızı sınıfta ya da fotokopi odasında bir kutu içerisinde biriktirin; biriktirmek için diğer öğretmen arkadaşlarınızdan yardım isteyin. Daha sonra bu kağıtları yeniden fotokopi çekmek için kullanabilirsiniz. Böylece sıfır atık olmasa bile kağıt kullanımınızı yarı yarıya azaltmış olursunuz.
4. Laminasyon yerine görsellerinizi kartonlara yapıştırın.
Laminasyon yapılan malzemeler kullanıldıktan sonra plastik atığına dönüşür. Yaptığınız çalışmalarda kullanmak üzere hazırladığınız çıktıları lamine etmek yerine mısır gevreği, koli kartonu gibi sert kağıtlara yapıştırarak aynı sağlamlıkta materyaller elde edebilirsiniz.
5. Stick yapıştırıcı yerine yeniden doldurulabilir tutkal şişeleri veya süngerler kullanın.
Stick yapıştırıcıların ambalajları geri dönüştürülemez ve aslında çok da etkin bir yapıştırma sağlamazlar. Bunu yerine büyük bidonlarda satılan tutkalları küçük şişelere bölerek sınıfa dağıtabilir, ya da küçük plastik kaplar içerisinde tutkal emdirilmiş süngerler kullanabilirsiniz.
6. Okul malzemeleri listesi konusunda özerkliğe sahipseniz; tüm malzemeleri onlar için satın alabilmeniz ve daha yeşil seçenekleri seçebilmeniz için ebeveynlerden yıl başında belirli bir miktar para toplayın.
Tedarik listeleri ekipler halinde veya okul çapında belirleniyor; bu yüzden pek çok öğretmenin böyle bir seçeneğe sahip olamayabilir. Ama yine de okul malzemeleri listenizi değiştiremezseniz bile yapabileceğiniz pek çok başka şey olabilir.
Velilerden toplanan küçük bir miktar para ile her çocuğun her yıl yeniden ihtiyacı olmayan boya kalemi seti, makas seti... vb topluluk malzemelerini alarak kullanmaları için sınıfa dağıtabilirsiniz. Tedarik listeleri gözden geçirilerek yapabileceğiniz tüm değişiklikleri bulmaya çalışmak da iyi bir başlangıç olabilir.
7. Sınıf partilerinde kullanmak için tek kullanımlık tabak-çatal yerine tekrar kullanılabilir olanlarını alın.
Sınıfınızda yapacağınız kermes, yerli malı haftası gibi etkinliklerde kullanmak üzere tekrardan kullanılabilir piknik seti vb. ürünler alabilir, yıllar boyu bunları kullanabilirsiniz. Böylece yüzlerce plastiğin atık olmasını engellemiş olursunuz.
Sıfır atık bir ideal değildir; mükemmellik nihai hedef değildir. Muhtemelen bizim ömrümüz boyunca hiç kimse çöp kutusunda sıfır çöpü göremeyebilir. Ancak amaç, çevremizdeki dünyayla farklı bir ilişki kurmaktır. Bu hedef için küçük, küçücük, gerçekten yönetilebilir adımlarla bile çalışabilirsiniz. Ve hayatınızdaki çocuklarla farklı bir var olma biçimini paylaşabilirsiniz ki bu, bence, dahil olabileceğimiz en güçlü aktivizm türüdür.
Harika bir konuya değinmişsin Ayşe Yıldız. Hatta senin önerine ekleme yapmak istiyorum. Fotokopi kağıtlarını her iki yüzünü kullandıktan sonra da atmayın çöpe. Onlarla tekrar kağıt yapabilirsiniz, çocuklarla sanat etkinliğinde maske, heykel figür, fair garden ... gibi bir çok çalışma yapabilirsiniz ;) ben yapıyorum acayip keyifli oluyor.😍